Z historii polsko-brytyjskiej
4 maja to dzień szczególny w brytyjsko-polskiej historii wojennej. W tym roku mija 73 rocznica obrony miasta Cowes na wyspie Wight przez polski okręt-niszczyciel „Błyskawica” przed atakiem niemieckiego lotnictwa (1942 rok).
Historia „Błyskawicy” rozpoczyna się w latach 30-tych XX wieku. Dzieki staraniom Kierownictwa Marynarki Wojennej (KMW) o powiekszenie polskiej floty morskiej, za zgodą marszałka Piłsudskiego, został rozpisany przetarg na budowę dwóch okrętów – niszczycieli: Błyskawica i Grom. Ostatecznie zaakceptowano projekt i ofertę stoczni John Samuel White & Co. Ltd. w Cowes na wyspie Wight. Przy wykonaniu projektu zatrudniono także kadrę z Polski.
Niszczyciel to okręt obronny przeznaczony do wykonywanie takich zadań jak: zwalczanie lotnictwa, okrętów podwodnych i innych jednostek wroga.
Pierwsze okręty tego typu powstały pod koniec XIX wieku do likwidacji tak zwanych torpedowców (okrętów przeznaczonych głównie do wykonywania ataków torpedowych na okręty nieprzyjaciela). W miarę rozwoju środków wojny morskiej, takich jak samoloty i okręty podwodne, niszczyciele otrzymywały coraz silniejsze i bardziej zróżnicowane uzbrojenie, stając się jednostkami uniwersalnymi. Podczas II wojny światowej nastąpił rozwój bardziej wyspecjalizowanych klas niszczycieli eskortowych.
W lutym 1938 roku rozpoczęto kompletowanie załogi do „Błyskawicy” oraz kampanię morską wraz z ćwiczeniami zespołowymi i szkoleniami załogi. Rok później, na wiosnę, załoga okrętu pozostawała w pełnej gotowości bojowej, testując procedury mobilizacyjne w obliczu wieści o zbliżającym się konflikcie zbrojnym. Wówczas miały miejsce również rozmowy polsko-brytyjskie w wyniku których strona brytyjska zezwoliła Polsce korzystanie ze swoich baz w obszarze wybrzeża. Po wybuchu drugiej wojny światowej we wrześniu 1939 roku, polskie siły morskie zgłosiły gotowość do wspólnych działań z brytyjską Royal Navy.
Szczególnym momentem w polsko-brytyjskiej historii wojennej pozostanie „noc, w której Polacy ocalili Cowes” – z 4 na 5 maja 1942 roku. O godzinie 23:00 brytyjskiego czasu ponad sto bombowców niemieckich pojawiło się nad Cowes i rozpoczęło bombardowanie miasta. Załoga stacjonującego w macierzystej stoczni ORP ‘Błyskawica’ wsparła ogniem dział obronę przeciwlotniczą. Intensywny ciągły ogień armat polskiego niszczyciela zmusił niemieckie bombowce do rozbicia szyku i zwiększenia wysokości lotu. W tej sytuacji niemieckie samoloty nie miały możliwości dokładnego określenia celów naziemnych. Załoga stawiała zasłony dymne na nabrzeżach, aby ograniczyć skuteczność ataków. W tym samym czasie marynarze, którzy nie obsługiwali armat pomagali mieszkańcom miasta w gaszeniu pożarów. Lekarz okrętowy z grupą sanitariuszy nieśli pomoc udzielając rannym pierwszej pomocy medycznej.
W dowód wdzięczności za bohaterską obronę miasta załoga otrzymała od władz i mieszkańców COWES pamiątkowy medal. Ponadto społeczność miasta organizowała zbiórki pieniędzy na remont uszkodzeń okrętu. Po latach komandor Wojciech Francki, który w tym trudnym czasie dowodził Błyskawicą, został szczególnie uhonorowany stając się patronem jednego z placów: Francki Place.
Od tamtej chwili do dziś miasteczko Cowes upamiętnia tę niezwykła rocznicę uroczystościami przy Blyskawica Memorial. Specjalne zasługi w pięlegnowaniu tak znaczącego epizodu historii wojennej ma polski weteran Otton Hulacki, założyciel Towarzystwa Przyjaciół ORP „Błyskawica” w Cowes, który co roku bierze udział w majowej, polsko-brytyjskiej rocznicy.
Źródła:
http://pl.wikipedia.org/wiki/ORP_B%C5%82yskawica
http://www.mw.mil.pl/index.php?akcja=dzialblyskawica